Οι φωτοευαίσθητες επιφάνειες του 19ου αιώνα

3' διάβασμα

νταγκεροτυπία, η πρώτη μέθοδος παραγωγής μόνιμων φωτογραφικών εικόνων

(μια σύντομη αναφορά) 

 

     "Η νταγκεροτυπία δεν είναι απλώς ένα όργανο που χρησιμεύει για την αποτύπωση της φύσης. . . 
[της] δίνει τη δύναμη να αναπαράγει τον εαυτό της."

από τον Λουί Νταγκέρ, 
σε δημοσίευμα που κυκλοφόρησε το 1838 για να προσελκύσει επενδυτές 

ο Λουί Νταγκέρ, π.1844
άγνωστος φωτογράφος

Στη δεκαετία του 1830 ο Λουί Νταγκέρ αποτύπωσε μια παραμένουσα φωτογραφία χρησιμοποιώντας ως φωτοευαίσθητη επιφάνεια ασημένιες πλάκες επικαλυμμένες με ιώδιο, πάνω στις οποίες το φως του ήλιου παρήγαγε μια εικόνα.
Ο Νταγκέρ δημιούργησε σχεδόν σαράντα εικόνες, αλλά γνωρίζουμε μόνο δεκαπέντε από αυτές. Εκτός από τα γυμνά, ασχολήθηκε με όλα τα κλασικά θέματα της δισδιάστατης τέχνης: πορτρέτα, νεκρές φύσεις και τοπία. Παρ' όλα αυτά, οι εικόνες αυτές, που έγιναν κυρίως για να καταδείξουν τις δυνατότητες της διαδικασίας, δεν αποτέλεσαν μια πραγματικά δημιουργική πράξη, και ο δημιουργός τους έχασε το ενδιαφέρον του για τη φωτογραφία τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του.
Η δαγκεροτυπία προκάλεσε γενικό ενθουσιασμό, εκτός ίσως από την Αγγλία, όπου ο Νταγκέρ είχε πάρει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που απαιτούσε από τους χρήστες να πληρώνουν δικαιώματα. Παρά τις προφανείς ιδιότητες των νταγκεροτυπιών ( εξαιρετική λεπτομέρεια και ομαλές διαβαθμίσεις), η νταγκεροτυπία είχε ορισμένα σημαντικά μειονεκτήματα. Εκτός από το βάρος και το κόστος όλου του εξοπλισμού και το συνοδευτικό «χημείο», υπήρχε επίσης το πρόβλημα της αντιστροφής της εικόνας αριστερά/δεξιά (οι στρατιώτες έπρεπε να αντιστρέψουν τη θέση των μεταλλίων και των σπαθιών τους) - μειονέκτημα που αργότερα διορθώθηκε με ένα διορθωτικό πρίσμα που επιμήκυνε το χρόνο έκθεσης. 

μηχανή νταγκεροτυπίας

διάγραμμα διαδικασίας παραγωγής νταγκεροτυπίας

Η μοναδικότητα του αντιτύπου της δαγκεροτυπίας, που για πολύ καιρό θεωρούνταν μειονέκτημα, είναι ωστόσο ένα φαινόμενο που συνεχίστηκε στον 20ό αιώνα με την Polaroid και τη διαφάνεια. Το σημαντικότερο μειονέκτημα ήταν ασφαλώς ο μεγάλος χρόνος έκθεσης, από δεκαπέντε έως τριάντα λεπτά στις απαρχές της: τα αστικά τοπία ήταν άδεια από περαστικούς και οχήματα, επειδή δεν προλάβαιναν να αποτυπωθούν στην πλάκα. Η πρώτη «κατοικημένη» εικόνα είναι αυτή που τράβηξε ο Νταγκέρ στη λεωφόρο Boulevard du Temple το 1839, όπου ένας περαστικός σταμάτησε για να γυαλίσει τις μπότες του.

η Boulevard du Temple φωτογραφημένη από τον Daguerre στις 800 π.μ.

Αυτός ο χρόνος έκθεσης αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο για την προσωπογραφία, καθώς το μοντέλο έπρεπε να παραμείνει ακίνητο στο πλήρες φως του ήλιου για τουλάχιστον δέκα λεπτά, περιορισμένο από ένα μηχανισμό που συγκρατούσε το κεφάλι και τα χέρια του. 

 

 

 

τροποποιημένο κάθισμα 
για ακινητοποίηση του φωτογραφιζόμενου

Οι βελτιώσεις στη μέθοδο ήρθαν πολύ γρήγορα: το 1840, ο Φρίντριχ Φόιγκτλεντερ (1812-1878) και ο Γιόζεφ Μαξ Πέτζβαλ (1807-1891) ανέπτυξαν και διέθεσαν στην αγορά έναν νέο φακό με διάφραγμα f/3,6 (16 φορές πιο φωτεινός από τον φακό του Νταγκέρ). Η ευαισθησία της πλάκας βελτιώθηκε με διπλή επίστρωση χάρη στον Τζ.-Π. Γκοντάρ (1795-1866). Αυτά τα δύο στοιχεία σε συνδυασμό κατέστησαν δυνατή την παραγωγή μιας δαγκεροτυπίας σε ένα λεπτό σε άμεσο ηλιακό φως. Μέχρι το 1855, ο χρόνος έκθεσης είχε φτάσει τα δέκα δευτερόλεπτα.

μεταλλική φωτογραφική Φόιγκτλεντερ 
με φακό Πέτσβαλ 
Βιέννη 1844

Η ευθραυστότητα της επάργυρης επιφάνειας σήμαινε ότι οι εικόνες έπρεπε να παρουσιάζονται σε θήκες που ήταν συχνά πλούσια διακοσμημένες και προστατευμένες κάτω από γυαλί όπως οι μινιατούρες. Ο Ιππόλυτος Φιζό (1819-1896) τελειοποίησε την επιχρύσωση για να βελτιώσει την αντοχή της επιφάνειας και να αλλάξει το ελαφρώς ψυχρό χρώμα του αργύρου σε ένα όμορφο καφέ. 

 

 

'Κορνήλιος Κόνγουεϊ Φέλτον με το καπέλο και το παλτό του'
Τζον Άνταμς Γουίπλ
αρχές της δεκαετίας του 1850
Αυτό το σπάνιο δίπτυχο δαγκεροτυπίας απεικονίζει τον Κορνήλιο Κόνγουεϊ Φέλτον (1807-1862), καθηγητή Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, να πιάνει το τσόχινο καπέλο και το παλτό του.

Αρχικά, οι πλάκες είχαν τυποποιημένο μέγεθος (16,5 × 21,5 cm), το οποίο αργότερα υποδιαιρέθηκε κατά μισό και κατά ένα τέταρτο. Επομένως, τα μεγέθη ήταν αρκετά μικρά, και μόνο με την εκτύπωση με τη μέθοδο της καλογραφίας μπορούσαν να ληφθούν μεγαλύτερες εικόνες.
Τα μειονεκτήματα αυτά δεν εμπόδισαν την «δαγκεροτυπιομανία» να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Καλύφθηκαν όλα τα είδη θεμάτων: πορτρέτα, γυμνά, ερωτικά, μικροσκοπία (Λ. Φουκό το 1844), πανοραμικές απόψεις (Φ. φον Μάρτενς το 1845), τοπία και αρχιτεκτονική. Η στερεοσκοπία
που εφευρέθηκε το 1832 από τον Γουίστοουν, εφαρμόστηκε στη φωτογραφία από τον Αντουάν Κλωντέ (1797-1867) και τον Χ. Φιζό από το 1841.

τοπίο
Αλεξάντρ Κλοζέλ

η πρώτη φωτομικρογραφία, 1845

γυμνό
στερεοσκοπική φωτογραφία

Οι χρήστες της νταγκεροτυπίας ήταν περισσότερο τεχνικοί παρά καλλιτέχνες, αλλά σύντομα μπόρεσαν να αποκομίσουν οικονομικό κέρδος από την πρακτική τους. Ορισμένοι άνοιξαν στούντιο σε αστικά κέντρα, ενώ άλλοι έγιναν πλανόδιοι φωτογράφοι στην ύπαιθρο.
Μέσα σε μόλις δέκα χρόνια, η δαγκεροτυπία είχε φτάσει στο απόγειό της. Εξαφανίστηκε οριστικά από την κοινή πρακτική γύρω στο 1865.
Ο ενθουσιασμός που προκάλεσε η φωτογραφία στα τέλη αυτού του αιώνα αποδεικνύει ότι η εφεύρεση αυτή ήταν απαραίτητη σε μια κοινωνία που βρισκόταν εν μέσω βιομηχανικής και κοινωνικής επανάστασης, όπου το φαίνεσθαι θα γινόταν ένα από τα κλειδιά της επιτυχίας.

 

 

επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
 

πώς βλέπουν τον κόσμο τα ζώα

9.30' διάβασμα 

 

 

Η ΟΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΖΩΑ

 

 

Α. Αραβαντινός

Αφυπηρετήσας Καθ. Φυσικής, Παν. Δυτικής Αττικής (ΠαΔΑ)

Τμήμα Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών Τεχνών

 

Ο τίτλος του κειμένου που ακολουθεί αναφέρεται σε κάτι που ακόμη και σήμερα φαίνεται να ενδιαφέρει μια σειρά από επιστήμες όπως : ιατρική, φυσική, χημεία, βιολογία, φυσιολογία κλπ. Βέβαια η βασική αιτία για ένα τέτοιο διαχρονικό ενδιαφέρον είναι η ουσιαστική άγνοια που υπάρχει για το στοιχείο εκείνο που δημιουργεί την οπτική αντίληψη είτε στον άνθρωπο είτε στα διάφορα ζώα και αυτό είναι το φως. Πρόκειται για μια έννοια που όλοι ξέρουμε να περιγράφουμε αλλά κανείς δεν φαίνεται να γνωρίζει περί τίνος πρόκειται.

Η οπτική αντίληψη λοιπόν είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που το φως συσχετίζει τρεις παραμέτρους δηλαδή την πηγή που δημιουργεί το φως, το αντικείμενο πάνω στο οποίο προσπίπτει και τον δέκτη που είναι άλλωστε και ο τελικός παραλήπτης της οπτικής πληροφορίας «για να δει κάποιος κάτι». Πως λοιπόν μας αντιλαμβάνονται τα διάφορα ζώα ; διαθέτουν φωτοευαίσθητα στοιχεία στον αμφιβληστροειδή τους ; διακρίνουν χρώματα και ποια ;

Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζονται σε περιληπτική αναφορά η λειτουργία των οφθαλμών καθώς και η οπτική αντίληψη που φαίνεται να διαθέτουν μια σειρά από 25 διαφορετικά ζώα.

ΑΕΤΟΣ : Ο οφθαλμός του είναι αρκετά μεγάλος. Η διάμετρος της κόρης μπορεί να φθάσει οριακά και τα 9mm, ενώ το οπτικό του νεύρο απέχει σημαντικά από τον φακό. Τα πραγματικά είδωλα που σχηματίζονται εστιασμένα στον αμφιβληστροειδή του είναι μεγάλου μεγέθους. Βέβαια αυτή η υπερ-οξύτητα είναι αποτελεσματική μόνο σε αρκετά έντονο φως σε διαφορετική περίπτωση το μεγάλο βάθος του οφθαλμικού βολβού του ελλατώνει την φωτεινότητα του ειδώλου. Ο αετός συνήθως δεν πετάει το σούρουπο. Επιτυγχάνει το απόλυτο ζουμ και μπορεί έτσι να εντοπίσει αλλά και να συλλάβει το θήραμά του ακόμη και κατά την διάρκεια της πτήσης του. Ο αμφιβληστροειδής του διαθέτει δυο τύπους κωνίων ενώ ο οφθαλμός του είναι ευαίσθητος και στο υπεριώδες (UV). Ο αετός διαθέτει ίσως το πιο διαπεραστικό βλέμμα σε ολόκληρο το ζωικό βασίλειο.

 

 

ΑΝΑΒΛΕΨ (ή ΤΟ ΨΑΡΙ ΜΕ ΤΑ 4 ΜΑΤΙΑ) : Πρόκειται για ένα ψάρι του γλυκού νερού με ιδιόμορφη συμπεριφορά. Προσεγγίζει την επιφάνεια του νερού αποκαλύπτοντας τμήμα των οφθαλμών του. Έτσι, μπορεί και βλέπει ταυτόχρονα όχι μόνο μέσα αλλά και έξω από το νερό. Ο ίδιος δηλαδή οφθαλμικός βολβός του συγκεκριμένου ψαριού επιτελεί δυο λειτουργίες. Διαθέτει φακό ειδικού σχήματος (ωοειδής) με μεγάλη καμπύλωση κυρίως στο κάτω τμήμα του. Το επάνω τμήμα του αμφιβληστροειδή του αντιστοιχεί στην υποβρύχια παρατήρηση ενώ το κάτω τμήμα του ίδιου αμφιβληστροειδή καταγράφει ταυτόχρονα το τι ακριβώς συμβαίνει σε περιοχές έξω από το νερό.

ΑΡΑΧΝΗ (ΑΛΤΙΚΗ) : Οι αλτικές αράχνες έχουν όχι δυο αλλά τέσσερα μάτια σχεδόν σε οριζόντια διάταξη, δυο μεγάλα στο κέντρο και δυο μικρότερα, βοηθητικά στις άκρες. Η συνεργασία αυτών των ματιών εξασφαλίζει την σωστή εστίαση. Ο αμφιβληστροειδής του κάθε ματιού διαθέτει τέσσερεις συνολικά επάλληλες, λεπτές στοιβάδες. Δυο στοιβάδες φωτοευαίσθητες στο υπεριώδες (UV) και δυο στοιβάδες φωτοευαίσθητες στο πράσινο φως.

ΒΑΤΡΑΧΟΣ : Δεν μπορεί να διακρίνει με λεπτομέρεια τα περιγράμματα σχημάτων. Μάλιστα όσο πιο κοντά είναι το αντικείμενο που κοιτά τόσο λιγότερο καλά το αντιλαμβάνεται. Ο βάτραχος δεν αντιδρά καθόλου σε ότι παραμένει ακίνητο ενώ η προσοχή του προκαλείται μόνο σε κάθε τι που κινείται στο κοντινό περιβάλλον του. Μάλιστα με αυτό τον τρόπο φαίνεται να επιλέγει και το εκάστοτε θήραμά του.

 

 

ΓΑΪΔΑΡΟΣ : Το κάθε μάτι του έχει οπτικό πεδίο περίπου 145^ο , η θέση των ματιών του δημιουργεί κεντρικά μια κατακόρυφη «τυφλή ζώνη» που την καλύπτει με μια κατάλληλη κίνηση των βολβών (αλληθώρισμα). Διαθέτει πολύ καλή οριζόντια όραση μια και οι κόρες έχουν σχήμα παραλληλογράμμου με σχετικά πλατιά ανοίγματα. Διαθέτει ένα πρωτότυπο οπτικό σύστημα όπου το κάτω μέρος του αμφιβληστροειδή χρησιμοποιείται για την μακρινή όραση ενώ το επάνω για να βλέπει κοντινά αντικείμενα. Η συνεχής κίνηση του κεφαλιού του τον βοηθάει να τοποθετήσει τα αντικείμενα που τον περιβάλλουν στις σωστές τους θέσεις στον χώρο με το σωστό τους μέγεθος. Ο γάιδαρος, όπως άλλωστε και το άλογο, βλέπει αποχρώσεις σε γκρί, κίτρινο και μπλε.

ΓΑΤΑ : Ο αμφιβληστροειδής της διαθέτει δυο τύπους κωνίων με σχετικά μικρό όμως συνολικό πλήθος. Αντιλαμβάνεται το χρώμα μόνο σε σχετικά μεγάλα αντικείμενα. Έχει χαρακτηριστικά λεχθεί ότι η γάτα βλέπει: «το μήλο κόκκινο και το κεράσι γκρί». Αδυνατεί δηλαδή να δει το κόκκινο χρώμα στο κεράσι λόγω του μικρού του μεγέθους. Πίσω από τον αμφιβληστροειδή της γάτας υπάρχει λεπτή, ανακλαστική επιφάνεια με αποτέλεσμα την κατά περίπου έξι φορές αύξηση της ευαισθησίας στην όρασή της λόγω του διπλάσιου φωτεινού ερεθίσματος που αντιστοιχεί στην ίδια αιτία. Η επιφανειακή αυτή μεμβάνη είναι άλλωστε και η βασική αιτία που τα μάτια της γάτας «λαμπυρίζουν» τόσο έντονα στο σκοτάδι όταν δεχθούν ισχυρή δέσμη φωτός. Διαθέτει κόρη με μεγάλη διάσταση έτσι ώστε να μπορεί να δέχεται περισσότερο φως και ο κρυσταλλοειδής φακός της έχει πολύ μεγάλη καμπυλότητα. Η οφθαλμική κόρη είναι συνήθως σε μορφή στενής σχισμής έτσι ώστε σε περίπτωση πολύ έντονου φωτισμού να αυτοπροστατεύεται ο αμφιβληστροειδής της. Η περιοχή της μεγάλης πυκνότητας των κωνίων εκτείνεται σε όλο τον αμφιβληστροειδή σε μια ευρεία οριζόντια λουρίδα με αποτέλεσμα η γάτα να αντιλαμβάνεται και την παραμικρή κίνηση που μπορεί να συμβεί παράλληλα στο έδαφος και μάλιστα σε αρκετά μεγάλες αποστάσεις.

ΓΛΑΡΟΣ : Ο αμφιβληστροειδής του διαθέτει τρεις διαφορετικές κατηγορίες κωνίων και έτσι εξασφαλίζεται η έγχρωμη όραση. Διαθέτει καλή εστίαση, μεγάλη οξύτητα και πολύ καλή αντίληψη των χρωματικών αντιθέσεων.

ΓΡΥΛΛΟΣ : Σε νεαρή ηλικία βλέπει ελάχιστα και μάλιστα σε περιοχές που βρίσκονται πολύ κοντά του. Όσο όμως μεγαλώνει ηλικιακά η όραση του φαίνεται να βελτιώνεται σημαντικά. Αντιλαμβάνεται την πολικότητα του φωτός που προσπίπτει στους οφθαλμούς του και έτσι μπορεί να προσανατολίζεται με βάση την σχετική θέση του ήλιου στον ανοικτό ουρανό.

ΚΑΝΑΡΙΝΙ : Ο αμφιβληστροειδής του δεν διαθέτει κωνία με αποτέλεσμα να βλέπει τα κοντινά του κυρίως αντικείμενα σε τόνους του γκρίζου αξιοποιόντας τα υπάρχοντα ραβδία.

ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ : Η κουκουβάγια ανήκει στην κατηγορία των πτηνών που είναι «κυνηγοί» και έτσι οι οφθαλμοί της βρίσκονται στο μπροστά μέρος του κεφαλιού της προκειμένου με την διοφθάλμια όρασή της να εντοπίζει με ακρίβεια το θήραμα. Ο αμφιβληστροειδής της διαθέτει μόνο ραβδία με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δει έγχρωμα. Την ημέρα δυσκολεύεται με το έντονο διάχυτο φως που προσπίπτει στους οφθαλμούς της. Οι οφθαλμοί της έχουν υπερβολικά μεγάλη διάμετρο κόρης που μπορεί να φθάσει και την τιμή των 15mm. Το γεγονός αυτό την βοηθάει να βλέπει πολύ καλά κυρίως στο σκοτάδι.

ΚΡΟΤΑΛΙΑΣ : Ο κροταλίας δεν βλέπει πολύ καλλίτερα από τον άνθρωπο στο σκοτάδι. Αντιλαμβάνεται κυρίως το σχήμα και την κίνηση. Διαθέτει ένα όργανο - αισθητήρα ανάμεσα στα μάτια του που συλλαμβάνει την θερμότητα των γειτονικών σωμάτων και έτσι «οπτικοποιεί» την αντίστοιχη εικόνα τους στον εγκέφαλό του. Με αυτό το τρόπο αντιλαμβάνεται την ακριβή θέση αλλά και το μέγεθος του μελλοντικού θύματος. Βγάζει έξω την διχαλωτή γλώσσα του προκειμένου να εντοπίσει τις φερορμόνες που δημιουργούν οι ζωντανοί οργανισμοί που έχουν διαφορετική τιμή θερμοκρασίας από αυτή του περιβάλλοντος.

ΜΕΛΙΣΣΑ : Η μέλισσα βλέπει κυρίως στη περιοχή μηκών κύματος που αντιστοιχούν στο πράσινο, το μπλε αλλά και στο υπεριώδες. Δεν μπορεί να διακρίνει το κόκκινο που της φαίνεται σαν βαθύ μπλέ. Δεν εστιάζει αρκετά καλά όμως αντιλαμβάνεται πολύ καλά την κίνηση και τις οσμές. Επιπλέον όμως η μέλισσα, όπως άλλωστε και τα περισσότερα έντομα, προσανατολίζεται με βάση το πολωμένο ηλιακό φως.

ΜΥΡΜΗΓΚΙ : Το μυρμήγκι δεν διαθέτει οφθαλμούς σε σχήμα βολβού. Ο οφθαλμός του πρόκειται για ένα σύνθετο μάτι που έχει κυψελοειδή γεωμετρία και παραμένει ουσιαστικά ακίνητο. Η οπτική του οξύτητα είναι πάρα πολύ μικρή περίπου 180 φορές μικρότερη από την ανθρώπινη. Σε στατικές εικόνες παραμένει «τυφλό» και για αυτό φροντίζει με δικές του σχετικές κινήσεις να προσανατολιστεί στο χώρο.

ΝΥΧΤΕΡΙΔΑ : Πρόκειται για το μόνο θηλαστικό που έχει την δυνατότητα να πετά χωρίς μάλιστα να διαθέτει τα τυπικά φτερά ενός πτηνού. Η νυχτερίδα στην ουσία είναι τυφλή σε ολόκληρη την περιοχή του ορατού φάσματος. Αντιλαμβάνεται μέσω «σόναρ» (ηχοεντοπισμός) εκπέμποντας η ίδια ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας (από 14kHz έως 100kHz) τα οποία αφού ανακλαστούν στα αντικείμενα που την περιβάλλουν και επιστρέψουν μεταφέρουν την πληροφορία της ύπαρξής τους. Έτσι, μπορεί να αντιλαμβάνεται σχήματα και να εκτιμά αποστάσεις.

ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ : Ο αμφιβληστροειδής τους διαθέτει μόνο κωνία, η απουσία των ραβδίων δεν τα βοηθάει να πετούν την νύκτα. Διαθέτει πολύ μεγάλο οπτικό πεδίο (περίπου 340^ο) και έτσι με μια πολύ μικρή κίνηση του κεφαλιού του μπορεί να δει περιμετρικά ολόκληρο τον χώρο. Αντιλαμβάνεται εκτός από το ορατό και το υπεριώδες (UV) κάτι που το βοηθάει, σε μεγάλα ταξίδια, να ακολουθεί το φως του ήλιου. Φαίνεται ότι σε αυτά τα ταξίδια τα περιστέρια χρησιμοποιούν συνδιαστικά την όσφρηση αλλά και το μαγνητικό πεδίο της γης. Βέβαια, σε διαδρομές σχετικά μικρών αποστάσεων το διάχυτο ηλιακό φως αρκεί προκειμένου να αντιληφθούν με ευκολία την κάθε λεπτομέρεια.

ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ : ΟΙ πεταλούδες φαίνεται ότι διακρίνουν εκτός της ορατής περιοχής του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος και περιοχές που αντιστοιχούν στο υπεριώδες (UV) αλλά και στο υπέρυθρο (IR).

ΠΙΘΗΚΟΣ : Διαθέτει και τα τρια κωνία που δημιουργούν την τριχρωματική όραση. Η όρασή του προσομοιάζει αρκετά με αυτή του ανθρώπινου οφθαλμού.

ΠΟΝΤΙΚΙ : Τα ποντίκια διαθέτουν δυο σχεδόν αυτόνομα μάτια. Ο κόσμος που αντιλαμβάνονται είναι αρκετά θολός και βλέπουν τα πάντα σε αποχρώσεις του μπλέ και του πράσινου. Έχουν ασθενή όραση που είναι όμως κατάλληλα προσαρμοσμένη για το τι τους ενδιαφέρει να δουν στο πολύ κοντινό περιβάλλον τους.

ΣΑΛΙΓΚΑΡΙ : Στις άκρες των δυο μικροσκοπικών κεραιών του διαθέτει ένα είδος «οφθαλμών» που αντιλαμβάνονται τα ασαφή περιγράμματα των πολύ κοντινών αντικειμένων. Η όρασή του αυτή τα βοηθάει σχεδόν μόνο για να αποφεύγει τα εμπόδια κατά την χαρακτηριστική, αργή κίνησή του.

ΣΚΥΛΟΣ : Η οπτική του οξύτητα προσανατολίζεται προς ότι ενδεχομένως τον ενδιαφέρει κυρίως μέσω της όσφρησης. Διαθέτει δυο τύπους κωνίων και έχει όραση σχεδόν ασπρόμαυρη με εξαιρετική όμως οξύτητα στο σκοτάδι. Τα σκυλιά διακρίνουν με ευκολία το μπλε και το κίτρινο όχι όμως το κόκκινο και το πράσινο. Την ημέρα εάν τα αντικείμενα είναι ακίνητα δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει εύκολα. Αντίθετα εάν υπάρχει σχετική κίνηση, ακόμη και αν συμβαίνει σε μεγάλη απόσταση αυτή γίνεται άμεσα αντιληπτή.

ΤΑΥΡΟΣ : Ο ταύρος δεν βλέπει έγχρωμα. Στην ουσία δεν βλέπει κυρίως το πράσινο χρώμα και τα βλέπει όλα σε αποχρώσεις του πορτοκαλί και του κόκκινου. Στην αρένα οι ταύροι αντιδρούν στην κίνηση του υφάσματος που περιστρέφει ο ταυρομάχος και όχι ακριβώς στο κόκκινο χρώμα του. Δεν διαθέτει οπτική ακρίβεια μιά και η ικανότητα εστίασης είναι λιγότερο ανεπτυγμένη στα χορτοφάγα ζώα από ότι στα σαρκοφάγα ή και στα αντίστοιχα παμφάγα. Τέλος φαίνεται ότι παρατηρεί τα πάντα σε σχετική μεγέθυνση.

ΦΑΛΑΙΝΑ : Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του θαλάσσιου αυτού θηλαστικού κήτους δεν φαίνεται να διαθέτει μπλε κωνία. Επικοινωνεί με το περιβάλλον του αξιοποιόντας, όπως άλλωστε και τα δελφίνια, το φαινόμενο του ηχοεντοπισμού εκπέμποντας ηχητικά κύματα χαμηλών κυρίως συχνοτήτων. Πρόκειται για υπόηχους με τιμές συχνότητας από 12Hz έως και 25 Hz.

ΦΩΚΙΑ : Τα μάτια της φώκιας μπορούν να λειτουργούν τόσο στη ξηρά όσο και μέσα σε υδάτινο περιβάλλον. Σε κάθε οφθαλμό της λειτουργεί ένας μυς που αλλάζει κατάλληλα την κυρτότητα των διαθλαστικών επιφανειών και έτσι μπορεί να εστιάζει σε διαφορετικά βάθη μέσα στο νερό. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας της φώκιας δεν φαίνεται να διαθέτει μπλε κωνία.

ΧΑΜΑΙΛΕΩΝ : Δεν έχει στερεοσκοπική όραση, διαθέτει δυο πλευρικούς οφθαλμούς που περιστρέφονται σχεδόν κατά 360^ο και ενημερώνουν ανεξάρτητα τον εγκέφαλο. Στον χαμαιλέοντα συμβαίνει να αντιλαμβάνεται ταυτόχρονα δυο διαφορετικές πραγματικότητες, μια του αριστερά και μια του δεξιά οφθαλμού χωρίς όμως ποτέ αυτές οι δυο οπτικές πληροφορίες να συνδιάζονται. Έτσι, δεν μπορεί να αντιληφθεί τις αποστάσεις όπως κάνει ο άνθρωπος. Όμως με ένα περίπλοκο σύστημα στον εγκέφαλό του υπολογίζει ακριβώς την απόσταση που τον χωρίζει από το υποψήφιο θήραμά του.

ΧΡΥΣΟΨΑΡΟ : Βλέπει τον κόσμο που το περιβάλλει, ευρισκόμενο π.χ. σε μικρό, γυάλινο ενυδρείο, με πράσινα, κόκκινα και μπλέ χρώματα ενώ μπορεί να αντιλαμβάνεται και το υπεριώδες. Διαθέτει οφθαλμό που αντιστοιχεί σε ευρυγώνιο φακό, χωρίς όμως ίριδα. Η μόνιμα διεσταλμένη κόρη του χρησιμεύει ώστε να συλλέγει όσο το δυνατόν περισσότερο φως, όμως στη περίπτωση που αυτό το προσπίπτον φως γίνει έντονο ο αμφιβληστροειδής του κινδυνεύει. Η αποτελεσματική προστασία του αμφιβληστροειδή του πραγματοποιείται από την υπάρχουσα λεπτή μεμβράνη της μελανίνης. Η εικόνα που σχηματίζεται φαίνεται να διαρκεί ελάχιστα στην μνήμη του. Η διάρκεια αυτή είναι μόλις τρία δευτερόλεπτα.

 

 

 

Προκειμένου να συμπληρωθεί η σχετική αναφορά στην οπτική αντίληψη των ζώων παρουσιάζεται η φωτογραφία που ακολουθεί στοιχεία της φωτογραφίας από τους Τ. Κουλουφάκου και Β. Κανελλοπούλου, σε τεύχος του Περιοδικού (Ε). Πρόκειται για έξη διαφορετικά ζευγάρια σε οριζόντια διάταξη, όπου αριστερά είναι κάθε φορά ο παρατηρητής και δεξιά παρουσιάζεται η προσομοιωμένη εικόνα όπως αυτή γίνεται αντιληπτή. Οι εικόνες λοιπόν της δεξιά στήλης που αφορούν τα ζώα είναι το αποτέλεσμα μιας «επεξεργασμένης» εικόνας που έχει σαν βάση την ανθρώπινη όραση και αξιοποιεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αντιστοιχούν στο κάθε ζώο.

Το πρώτο ζευγάρι αντιστοιχεί στον άνθρωπο που έστω ότι παρατηρεί και αντιλαμβάνεται μια έγχρωμη εικόνα αναφοράς, βρίσκεται στα δεξιά του, κατάλληλα κατασκευασμένη. Αυτή η ίδια λογική ακολουθείται και στα υπόλοιπα πέντε ζευγάρια που ανήκουν κατά σειρά σε ζώα όπως : ταύρος – γλάρος – βάτραχος – μέλισσα και γρύλλος. Έτσι, μπορεί κανείς εύκολα πλεον να συγκρίνει το πόσο διαφορετικά μπορεί να αντιλαμβάνεται το καθένα από αυτά τα ζώα το αρχικό μοτίβο αναφοράς που ο άνθρωπος παρατηρεί.

Για παράδειγμα στην περίπτωση του ταύρου εκτός από το γεγονός της ασπρόμαυρης αντίληψης είναι φανερή και η εκτός εστίασης απεικόνιση. Αντίθετα, στη περίπτωση του γλάρου η έγχρωμη απεικόνιση είναι γεγονός καθώς και η οξεία εστίαση.

 

 

επιμέλεια: Κάππα Λάμδα
© periopton

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
 

υπάρχει όριο πίξελ;

2.30' διάβασμα

 

 

 

από τον Μπομπ Νιούμαν*

Συχνά, σε χρήστες ψηφιακών μηχανών, προκύπτει η ερώτηση: σε ποιο σημείο οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση του αριθμού των εικονοστοιχείων του αισθητήρα καθίσταται άσκοπη, καθώς, παρόλο που το μάτι μπορεί να είναι σε θέση να αναλύσει τη λεπτομέρεια, είναι πέρα από τη δυνατότητα του εκτυπωτή να αναπαράγει τη λεπτομέρεια, ή η απόσταση θέασης μπορεί να είναι τέτοια που η επιπλέον λεπτομέρεια δεν μπορεί να αναλυθεί από το μάτι.
Η απάντηση εξαρτάται από το τι θεωρεί ο φωτογράφος «άσκοπο», και αυτό εξαρτάται από τη δική του πρακτική και τον τρόπο που βλέπει τις εικόνες του. Παρ' όλα αυτά, βρίσκω ενδιαφέρον το γεγονός ότι αυτή η ερώτηση γίνεται γενικά για τους αισθητήρες και όχι για τους φακούς. Θα μπορούσε κανείς εξίσου εύκολα να ρωτήσει πότε η βελτίωση στους φακούς γίνεται άσκοπη, καθώς αυτό θα ήταν ουσιαστικά το ίδιο ερώτημα. Οι αισθητήρες με χαμηλό αριθμό πίξελ και οι μη ευκρινείς φακοί προσθέτουν αμφότεροι θόλωμα στην εικόνα, οπότε το ερώτημα είναι πόση ασάφεια μπορεί να γίνει ανεκτή, η οποία εξαρτάται αποκλειστικά από τα προσωπικά πρότυπα και τη χρήση του καθενός.

Σε αυτό το γράφημα MTF, το πιο σκούρο μπλε ίχνος είναι η MTF ενός φακού 50mm f/2. Οι MTF των αισθητήρων εικόνας 3,45μm και 3,00μm δίνονται από τα κόκκινα και πράσινα ίχνη, αντίστοιχα. Οι συνδυασμένες MTF του φακού και του αισθητήρα δίνονται από το μοβ ίχνος για τον αισθητήρα 3,45μm και το γαλάζιο ίχνος για τον αισθητήρα 3,00μm.

 

Για να εξηγήσω περαιτέρω, έχει επικρατήσει να μετράμε τη θολότητα με τη χρήση της Συνάρτησης Μεταφοράς Διαμόρφωσης (MTF), η οποία δείχνει την αντίθεση που παρέχεται σε ένα εύρος χωρικών συχνοτήτων, που συνήθως περιγράφεται σε ζεύγη γραμμών ανά χιλιοστό (lp/mm). Έχω ετοιμάσει ένα γράφημα που δείχνει καμπύλες MTF για έναν φακό και δύο αισθητήρες. Η πηγή των δεδομένων είναι ο Δρ. Χιούμπερτ Νας της Zeiss για το φακό και η εταιρεία μετρολογίας Adimec για τους αισθητήρες. Τα δεδομένα του φακού προέρχονται από έναν υψηλής ποιότητας φακό 50mm f/2 με μέγιστο f αριθµό f/5.6. Τα δεδομένα του αισθητήρα είναι για εικονοστοιχεία 3,45μm και 3,00μm, τα οποία αντιστοιχούν σε 72MP και 96MP πλήρους καρέ. Αυτό το παράδειγμα είναι όσο πιο κοντά στη σφαίρα της φθίνουσας απόδοσης θα μπορούσε κανείς να επιθυμεί.
Η συνδυασμένη επίδραση των διαφορετικών συμβολών MTF σε ένα σύστημα μπορεί να βρεθεί πολλαπλασιάζοντας τις MTF σε κάθε χωρική συχνότητα. Αυτό φαίνεται στις άλλες δύο καμπύλες, οι οποίες απεικονίζουν το αποτέλεσμα για κάθε ένα από τα δύο μεγέθη εικονοστοιχείων όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με το φακό Zeiss. Μπορεί να φανεί ότι τα μικρότερα εικονοστοιχεία παρέχουν ένα μετρήσιμο πλεονέκτημα ευκρίνειας σε σχέση με τα μεγαλύτερα. Όσον αφορά τη δημοφιλή μετρική MTF50 (η ανάλυση που δίνεται σε αντίθεση 50%), τα μικρότερα εικονοστοιχεία αποδίδουν 76 lp/mm ενώ τα μεγαλύτερα 72. Πρόκειται για μια μικρή διαφορά, αλλά το πλεονέκτημα είναι μετρήσιμο.

Πού είναι λοιπόν το όριο, πέραν του οποίου η αύξηση του αριθμού των εικονοστοιχείων δεν αξίζει τον κόπο; Αυτό είναι περισσότερο ένα ερώτημα για τον κατασκευαστή παρά για τον χρήστη, δεδομένου ότι, ενώ το μάρκετινγκ των προϊόντων θα επωφεληθεί από τον μεγαλύτερο αριθμό εικονοστοιχείων, η τάση για μικρότερα εικονοστοιχεία οφείλεται κυρίως σε κατασκευαστικές μέριμνες. Αυτές απορρέουν από το γεγονός ότι οι μεγάλοι αισθητήρες που χρησιμοποιούνται από τις φωτογραφικές μηχανές με εναλλάξιμους φακούς είναι σε μεγάλο βαθμό δευτερογενή προϊόντα σε σχέση με τους μικρότερους αισθητήρες, οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής δραστηριότητας ενός κατασκευαστή αισθητήρων.
Ως εκ τούτου, στηρίζονται στις διαδικασίες παραγωγής και σχεδιασμού των μικρότερων αισθητήρων, οι οποίοι υποστηρίζουν τα μικρότερα εικονοστοιχεία. Έτσι, το μέγεθος των εικονοστοιχείων του μεγάλου αισθητήρα θα μειωθεί για να διατηρηθεί εντός του βέλτιστου εύρους για τις χρησιμοποιούμενες διαδικασίες. Ένα παράδειγμα αυτού του φαινομένου σε δράση είναι η Sony A7S III, η οποία διατίθεται στο εμπόριο ως φωτογραφική μηχανή 12MP, αλλά στην πραγματικότητα διαθέτει αισθητήρα 48MP, με κάθε ένα από τα εικονοστοιχεία να είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού τεσσάρων εγγενών εικονοστοιχείων (12x4=48).

*Ο Μπομπ Νιούμαν είναι καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Γουλβερχάμπτον. Ασχολείται με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας εδώ και 35 χρόνια και δύο από τα προϊόντα του έχουν κερδίσει βραβεία καινοτομίας. 

 

επιμέλεια-μετάφραση: Κάππα Λάμδα
© periopton

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων) 

 

πηγή: Amateur Photographer/ Μπομπ Νιούμαν

576 Mpixel

4.30' διάβασμα

ο ανθρώπινος αμφιβληστροειδής σε σύγκριση με τον φωτογραφικό αισθητήρα

 

Α. Αραβαντινός
Αφυπηρετήσας Καθ. Φυσικής, Παν. Δυτικής Αττικής (ΠαΔΑ)
Τμήμα Φωτογραφίας & Οπτικοακουστικών Τεχνών

Αφορμή για αυτό το κείμενο ήταν η αναφορά σε σχετικά πρόσφατη έκδοση βιβλίου εκλαΐκευσης της επιστήμης του Νταβίντ Κάγιε με τίτλο : «ΠΟΣΟ ΖΥΓΙΖΟΥΝ ΤΑ ΣΥΝΝΕΦΑ ;», από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2023.  Στο βιβλίο αυτό υπάρχει συγκεκριμένο κεφάλαιο όπου «υπολογίζεται» ότι ο ανθρώπινος αμφιβληστροειδής αντιστοιχεί αναλογικά με 576 Megapixels ψηφιακού αισθητήρα φωτογραφικής μηχανής.

    
Είναι αρκετά συνηθισμένο στη προσπάθεια μιας απλοποιημένης περιγραφής του πώς μπορεί να λειτουργεί μια σύγχρονη φωτογραφική μηχανή, να  γίνεται συγκριτική αναφορά αυτής με τον ανθρώπινο οφθαλμό. Έτσι, ο φωτογραφικός φακός ισοδυναμεί με τον κρυσταλλοειδή φακό, ο φωτοφράκτης με το βλέφαρο, το διάφραγμα με την ίριδα και τέλος ο ψηφιακός αισθητήρας με τον αμφιβληστροειδή. Βέβαια η συγκριτική αυτή αντιστοίχιση αν και φαίνεται να λειτουργεί με σχετική επιτυχία σε πρώτο επίπεδο αρχίζει να εμφανίζει διαφορές στη λεπτομερειακή διερεύνηση για τον ακριβή ρόλο της λειτουργίας του καθενός.
Εν προκειμένω δηλαδή και θέλοντας να εστιάσουμε αποκλειστικά και μόνο στο ζευγάρι φωτογραφικού αισθητήρα – αμφιβληστροειδή θα παραθέσουμε κάποια από τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου αμφιβληστροειδή (ποια δηλαδή είναι η δομή του αλλά και η λειτουργία του) προκειμένου να εκτιμήσουμε τον βαθμό της επιτυχίας μιας τέτοιας συγκριτικής αναφοράς. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν παρουσιάζονται ενδεικτικά οι ψηφιακοί αισθητήρες μιας τυπικής φωτογραφικής μηχανής όπου τα έγχρωμα pixel (κόκκινα – πράσινα – μπλε) είναι ομοιόμορφα διατεταγμένα σε όλη την έκτασή του.

 

εικόνα1

εικόνα1α

           

Στη συνέχεια παρατίθενται σε συντομία δεκαπέντε χαρακτηριστικά σημεία της δομής αλλά και της λειτουργίας του ανθρώπινου αμφιβληστροειδή.

               
    1. Στον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή υπάρχουν δυο διαφορετικές κατηγορίες από φωτοϋποδοχείς τα ραβδία και τα κωνία. Έχουν διαφορετικό γεωμετρικό σχήμα και επιτελούν διαφορετικό έργο. Τα ραβδία είναι υπεύθυνα για την ασπρόμαυρη όραση, έχουν πλήθος περίπου 120 εκατομμύρια ενώ τα κωνία (προσφέρουν την έγχρωμη όραση) και έχουν πλήθος περίπου 6 εκατομμύρια. Έτσι λοιπόν κάθε ανθρώπινος οφθαλμός διαθέτει στον αμφιβληστροειδή του περίπου 126 εκατομμύρια φωτοϋποδοχείς.
    2. Αυτά τα 126 εκατομμύρια φωτοϋποδοχείς μεταφέρουν την πληροφορία τους αξιοποιώντας τις μόλις 400 χιλιάδες νευρικές ίνες που καταλήγουν στον εγκέφαλο. Δηλαδή, μια νευρική ίνα μπορεί να αναφέρεται (κατά μέσο όρο) σε περίπου 315 φωτοϋποδοχείς (ραβδία αλλά και κωνία).
Στην εικόνα που ακολουθεί παρουσιάζεται απλοποιημένα η περίπλοκη σχηματική δομή μιας τομής του ανθρώπινου αμφιβληστροειδή σε οριζόντια αναπαράσταση. Το προσπίπτον φως δηλαδή εισέρχεται εν προκειμένω από την αριστερή πλευρά της εικόνας και οδηγείται οριζόντια προς τα δεξιά προκειμένου να συναντήσει, και έτσι να ενεργοποιήσει, τους φωτοευαίσθητους υποδοχείς ραβδία-κωνία. Τα ραβδία απεικονίζονται ενδεικτικά  με μπλε χρώμα ενώ αντίστοιχα τα κωνία με κόκκινο.    

εικόνα 2

    3. Η κατανομή των ραβδίων (διάσταση διατομής περίπου 0.6μm) και των κωνίων (διάσταση διατομής περίπου 2.5μm) δεν είναι ομοιόμορφη στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδή. Τα κωνία βρίσκονται κυρίως στη κεντρική περιοχή, σε ιδιαίτερα μάλιστα πυκνή διάταξη εξαγωνικής διευθέτησης, ενώ τα πολυπληθή ραβδία κυριαρχούν στις περιφερειακές περιοχές του.
    4. Υπάρχουν τριών διαφορετικών κατηγοριών κωνία που ευαισθητοποιούνται σε διαφορετικές περιοχές του μήκους κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Συγκεκριμένα στο κόκκινο (τα L κωνία), στο πράσινο (τα M κωνία) και στο μπλέ (τα S κωνία). Αντίθετα τα ραβδία είναι όλα τα ίδια και δεν διαφέρουν μεταξύ τους σε επί μέρους κατηγορίες.
    5. Το πλήθος των L, M και S κωνίων είναι διαφορετικό. Τα S κωνία (η ευαισθησία τους κυρίως στο μπλε) είναι αριθμητικά σημαντικά πιο λίγα από τα M και L κωνία.   
    6. Η ευαισθησία των ραβδίων είναι καλλίτερη από την αντίστοιχη των κωνίων. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι σε αδύναμο προσπίπτον φως τα ραβδία εύκολα αποκρύνονται ενώ τα κωνία όχι. Τα κωνία δηλαδή χρειάζονται έντονο φως προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν και να αντιδράσουν.
    7. Υπάρχει συγκεκριμένη περιοχή στον αμφιβληστροειδή όπου απουσιάζουν και οι δυο αυτές κατηγορίες των φωτοϋποδοχέων. Η περιοχή αυτή ονομάζεται «τυφλό σημείο». Πρόκειται για εκείνη την μικροσκοπική περιοχή όπου το οπτικό νεύρο του κάθε οφθαλμού  «συνδέεται» και επικοινωνεί με τμήματα του εγκεφάλου.
    8. Τα ραβδία συνδέονται σε ομάδες, με αρκετά μέλη, προκειμένου να μεταφέρουν την πληροφορία τους προς τον εγκέφαλο, ενώ αντίθετα τα κωνία φαίνεται να μπορούν και μεμονωμένα να μεταφέρουν την αντίστοιχη οπτική πληροφορία.
    9. Τα κωνία έχουν γενικά πιο γρήγορη αντίδραση από τα ραβδία. Υπό την επίδραση όμοιας και ταυτόχρονης φωτεινής ροής τα σήματα από τα ραβδία φθάνουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο με καθυστέρηση περίπου 0.1sec από την αντίστοιχη άφιξη των σχετικών σημάτων από τα κωνία.
    10. Τα L κωνία (ευαίσθητα στη περιοχή της κόκκινης ακτινοβολίας) αντιδρούν πιο γρήγορα από τα αντίστοιχα που ευθύνονται για την μπλέ ακτινοβολία (S κωνία).
    11. Ο αμφιβληστροειδής δεν παρουσιάζει την ίδια ακριβώς ευαισθησία σε όλη του την έκταση. Στη κεντρική περιοχή που δημιουργείται η έγχρωμη όραση η ευαισθησία φαίνεται να είναι αρκετά μεγαλύτερη από ότι στη περιφέρειά του.
    12. Ο αμφιβληστροειδής περιορίζει τον οπτικό θόρυβο που μπορεί να δημιουργείται από τις τυχαίες διακυμάνσεις της φωτεινής ροής που προσπίπτει σε αυτόν.
    13. Η επιφάνεια του αμφιβληστροειδή φαίνεται να διαθέτει μια πολύ λεπτή, κίτρινη μεμβράνη που «λειτουργεί» σαν φίλτρο και έτσι μειώνει την ένταση από τα μικρά μήκη κύματος του φωτός που προσπίπτουν σε αυτήν π.χ. τη μπλε συνιστώσα του ορατού φωτός που κυριαρχεί στον ουρανό με το φως του ήλιου.
    14. Η παράπλευρη (ή πλευρική) αναστολή έχει σημαντική συμμετοχή στον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή, με αυτό το τρόπο η ανταπόκριση του σήματος που μεταδίδει ένας φωτοϋποδοχέας μπορεί να επηρεαστεί από την δραστηριότητα των γειτονικών του φωτοϋποδοχέων. Έτσι εξομαλύνεται το απεικονιζόμενο οπτικό πεδίο και διακρίνονται λεπτομέρειες σε έντονα λαμπερές αλλά και σε σκοτεινές περιοχές εξ ίσου ικανοποιητικά.
    15. Η οπτική πληροφορία προτού «εγκαταλείψει» τον αμφιβληστροειδή υφίσταται κάποια προκαταρκτική επεξεργασία και έτσι αποστέλλεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο σαν μια πιο απλοποιημένη εικόνα προς αναγνώριση.  

         
Τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν, αποτελούν μερικές από τις πιο σημαντικές διαφορές που υπάρχουν στον ανθρώπινο αμφιβληστροειδή σε σχέση με την λειτουργία του ψηφιακού αισθητήρα των σύγχρονων φωτογραφικών μηχανών. Ο αμφιβληστροειδής καταναλώνει την μεγαλύτερη ποσότητα οξυγόνου ανά μονάδα βάρους συγκριτικά με οποιονδήποτε άλλο ιστό του ανθρώπινου σώματος. Έχει το χαρακτηριστικό τα κύτταρα που διαθέτει να μην επιδέχονται αναπλήρωση σε περίπτωση βλάβης, ενώ μάλιστα θεωρείται και σαν το πιο απομακρυσμένο τμήμα του εγκεφάλου που σχετικά εύκολα εξετάζεται οφθαλμιατρικά (βυθοσκόπηση).
Είναι προφανές ότι ο ανθρώπινος αμφιβληστροειδής δεν μπορεί να αντιστοιχηθεί εύκολα με έναν ψηφιακό αισθητήρα που χρησιμοποιούν οι σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές.

© periopton

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)

γεννήτριες εικόνων τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ)

5' διάβασμα 

 

 

 

 

Οι γεννήτριες εικόνων τεχνητής νοημοσύνης προσφέρουν μια πλούσια γκάμα χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός διαφορετικού συνόλου χρηστών. Η παραγωγή εικόνων με τεχνητή νοημοσύνη έχει βαθιές επιπτώσεις στον γραφιστικό σχεδιασμό, τη διαφήμιση και την οπτική αφήγηση, επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν συναρπαστικό περιεχόμενο γρήγορα, εύκολα και αποτελεσματικά. Βέβαια με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα φανερώνουν πως οι μηχανές διανύουν την παιδική ηλικία με όλες τις αστοχίες (βλέπε χέρι με έξι δάχτυλα), την παρερμηνεία των εντολών και τις αβλεψίες, παρ' όλα αυτά η ΤΝ φαίνεται πως κατέφτασε εντυπωσιακή -και μεταξύ μας λίγο πολύ αναμενόμενη, και κατά πάσα πιθανότητα θα παραμείνει.

ο Τραμπ προσευχόμενος ( με έξι δάχτυλα)
φωτογραφία δημιουργημένη από ΤΝ,
που μοίρασε ο Τραμπ μέσω Truth Social

αποτυχημένη προσομοίωση μέσω ΤΝ
φωτογραφικού στιγμιότυπου

Η έλευση λοιπόν της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), παρά τις όποιες -προς το παρόν- αδυναμίες της, έχει μεταμορφώσει σημαντικά το τοπίο της δημιουργίας εικόνων, φέρνοντας επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι σχεδιαστές, οι διαφημιστές και οι δημιουργικοί άνθρωποι προσεγγίζουν την οπτική αφήγηση. Με την εμφάνιση ισχυρών γεννητριών εικόνων τεχνητής νοημοσύνης, οι δημιουργοί έχουν πλέον πρόσβαση σε εργαλεία που μπορούν να μεταφράσουν γραπτές περιγραφές σε εντυπωσιακές εικόνες, επιτρέποντάς τους να ξεκλειδώσουν νέα επίπεδα δημιουργικότητας και αποτελεσματικότητας. Ας περιηγηθούμε στο ευρύ φάσμα γεννητριών εικόνων AI, εξερευνώντας τα χαρακτηριστικά, τα δυνατά σημεία και τις επιπτώσεις τους σε διάφορες κατηγορίες του χώρου.

Adobe Firefly
Με βάση ένα τεράστιο σύνολο δεδομένων 300 εκατομμυρίων εικόνων Adobe Stock, το Adobe Firefly προσφέρει τόσο δωρεάν όσο και premium πακέτα. Χρησιμεύει ως ένα ισχυρό εργαλείο για την επεξεργασία υφιστάμενων εικόνων, ενσωματώνοντας απρόσκοπτα τη σουίτα δημιουργικών εργαλείων της Adobe.
Το Adobe Firefly παρέχει στους σχεδιαστές και τους διαφημιστές ένα οικείο περιβάλλον εργασίας και επαρκείς δυνατότητες επεξεργασίας, καθιστώντας το πολύτιμο εργαλείο για τη δημιουργία οπτικού περιεχομένου. Η εκτεταμένη βάση δεδομένων εικόνων του δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να εξερευνήσουν ένα ευρύ φάσμα δημιουργικών δυνατοτήτων.

Canva AI
Το Canva AI, ένα δημοφιλές εργαλείο σχεδιασμού μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προσφέρει 50 δωρεάν κατηγορίες εικόνων με διαθέσιμα πακέτα επί πληρωμή. Απλοποιεί τη διαδικασία σχεδιασμού για τους μη έμπειρους, παρέχοντας διαισθητικά εργαλεία και πρότυπα που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.
Η προσβασιμότητα και η ευκολία χρήσης του Canva AI το καθιστούν ιδανική επιλογή για τη δημιουργία γραφικών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς και διαφημιστικού υλικού. Η φιλική προς το χρήστη διεπαφή του απλοποιεί τον σχεδιασμό, επιτρέποντας σε ιδιώτες και επιχειρήσεις να δημιουργούν χωρίς κόπο οπτικά εφέ επαγγελματικής ποιότητας.

Google Gemini
Το Google Gemini είναι ένα νέο εργαλείο δημιουργίας εικόνων, το οποίο προσφέρει υψηλής ποιότητας υλικό για διαφημίσεις, αφίσες και περιεχόμενο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αξιοποιώντας τους τεράστιους πόρους και τις δυνατότητες τεχνητής νοημοσύνης της Google, το Google Gemini δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να δημιουργούν εντυπωσιακές εικόνες για διάφορους σκοπούς.

 

DALL-E 2
Το DALL-E 2 φημίζεται για την ικανότητά του να δημιουργεί απίστευτα ρεαλιστικά και ευφάνταστα έργα τέχνης. Παρέχει δωρεάν δοκιμαστική έκδοση και χρησιμοποιείται από εταιρείες όπως η Kraft Heinz για διαφημίσεις.
Το DALL-E 2 διευρύνει τα όρια της δημιουργικότητας με τα σουρεαλιστικά και ευφάνταστα έργα τέχνης του, επιτρέποντας στις μάρκες να ξεχωρίζουν με μοναδικά και συναρπαστικά οπτικά στοιχεία.
Οι εφαρμογές του στη διαφήμιση προσφέρουν ατελείωτες δυνατότητες δημιουργικής έκφρασης.

Midjourney
Το Midjourney προτιμάται για την εξαιρετική του ποιότητα στη δημιουργία φωτορεαλιστικών εικόνων, απευθυνόμενο σε έμπειρους χρήστες που είναι εξοικειωμένοι με τη δημιουργία περίπλοκων εντολών ΤΝ. Λειτουργεί ως πλατφόρμα με γνώμονα την κοινότητα στο Discord, προωθώντας τη συνεργασία και την υποστήριξη μεταξύ των χρηστών.
Η εστίαση του Midjourney στη φωτογραφία υψηλής ποιότητας το καθιστά πολύτιμο πόρο για ντιζάινερς και δημιουργούς που αναζητούν εικόνες επαγγελματικού επιπέδου. Η υποστηρικτική του κοινότητα επιτρέπει στους χρήστες να ανταλλάσσουν ιδέες, να μοιράζονται σχόλια και να συνεργάζονται σε δημιουργικά έργα.

 Leonardo
Το Leonardo προσφέρει περίπου 150 κουπόνια ανά ημέρα σε έναν δωρεάν λογαριασμό και απαιτεί έναν λογαριασμό Google για την παράκαμψη της περιόδου αναμονής.
Το σύστημα του Leonardo που βασίζεται σε κουπόνια παρέχει στους χρήστες πρόσβαση σε εικόνες που δημιουργούνται από την ΤΝ, διασφαλίζοντας παράλληλα τη λελογισμένη χρήση. Η ενσωμάτωσή του με τους λογαριασμούς Google απλοποιεί τη διαδικασία ελέγχου ταυτότητας, διευκολύνοντας τους χρήστες να έχουν πρόσβαση στην πλατφόρμα και να δημιουργούν απρόσκοπτα εικόνες.

Catbird.ai
Το Catbird.ai παρέχει διάφορα μοντέλα και πολλαπλά επίπεδα ΤΝ για τη δημιουργία εικόνων, προσφέροντας επιλογές προσαρμογής και αξιοποιώντας τη μέθοδο Stable Diffusion. (Η Stable Diffusion είναι μια δωρεάν γεννήτρια εικόνων Τεχνητής Νοημοσύνης που δημιουργεί εύκολα υψηλής ποιότητας ΤΝ τέχνη, εικόνες, anime και ρεαλιστικές φωτογραφίες.)
Τα προσαρμόσιμα μοντέλα ΤΝ του Catbird.ai ανταποκρίνονται στις διαφορετικές ανάγκες των χρηστών, επιτρέποντας ακριβή έλεγχο της δημιουργίας εικόνων. Η χρήση της Stable Diffusion διασφαλίζει τη σταθερότητα και την αξιοπιστία των παραγόμενων εικόνων, βελτιώνοντας τη συνολική εμπειρία του χρήστη.

Dream από το WOMBO και το Nightcafe
Τα Dream από το WOMBO και το Nightcafe είναι γνωστά για τη χρηστικότητα και την αποτελεσματικότητά τους στη δημιουργία εικόνων, απευθυνόμενα σε χρήστες που αναζητούν έργα τέχνης που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη.
Και οι δύο πλατφόρμες προσφέρουν φιλικές προς το χρήστη διεπαφές και διαισθητικό έλεγχο, καθιστώντας τις προσιτές σε χρήστες όλων των επιπέδων δεξιοτήτων. Η αποτελεσματικότητά τους στη δημιουργία εικόνων υψηλής ποιότητας τις καθιστά πολύτιμα εργαλεία για εικονοποιούς που επιθυμούν να εξερευνήσουν νέες δημιουργικές δυνατότητες.

Pixray
Το Pixray προσφέρει ευελιξία για έμπειρους χρήστες ΤΝ, παρέχοντας προηγμένα χαρακτηριστικά προσαρμογής και επιλογές για τη δημιουργία φωτορεαλιστικών εικόνων. Τα προηγμένα χαρακτηριστικά προσαρμογής του Pixray απευθύνονται σε επαγγελματίες και έμπειρους χρήστες που αναζητούν ακριβή έλεγχο στη δημιουργία εικόνων. Η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα το καθιστούν ένα πολύτιμο εργαλείο για δημιουργικά έργα που απαιτούν περίπλοκες λεπτομέρειες και παραμετροποίηση.

Runway
Το Runway είναι ένα ολοκληρωμένο εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν εικόνες και βίντεο από διάφορες πηγές, απευθυνόμενο σε εικονογράφους και εκπαιδευτικούς για δημιουργικά προσχέδια και οπτικές αναπαραστάσεις.
Τα ολοκληρωμένα χαρακτηριστικά του Runway το καθιστούν ένα ευέλικτο εργαλείο, προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα δημιουργικών δυνατοτήτων. Η ενσωμάτωσή του με διάφορες πηγές επιτρέπει την απρόσκοπτη συνεργασία και τον πειραματισμό σε δημιουργικά έργα.

Ας συγκρίνουμε τα αποτελέσματα ορισμένων από τα μεγαθήρια: Adobe Firefly, Google Gemini, Leonardo και Runway. Τροφοδοτώντας όλες τις πλατφόρμες με την ίδια προτροπή "Δημιουργήστε μια εκπληκτική οπτική αναπαράσταση ενός φουτουριστικού αστικού τοπίου που σφύζει από τεχνολογική καινοτομία. Συμπεριλάβετε ουρανοξύστες στολισμένους με ολογραφικές διαφημιστικές πινακίδες, ιπτάμενα αυτοκίνητα που κινούνται με ταχύτητα μέσα από φωτισμένους αυτοκινητόδρομους και πολύβουα πλήθη ανθρώπων που βυθίζονται σε εμπειρίες επαυξημένης πραγματικότητας. Η πόλη θα πρέπει να αποπνέει μια αίσθηση δυναμισμού, δημιουργικότητας και προόδου, αναδεικνύοντας τη μετασχηματιστική δύναμη της τεχνολογίας στη διαμόρφωση των αστικών τοπίων.", στη συνέχεια μπορούμε να εξετάσουμε και να αντιπαραβάλουμε τα αποτελέσματα.

Το τοπίο των πλατφορμών τεχνητής νοημοσύνης που δημιουργούν εικόνες προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων, καλύπτοντας τις ανάγκες των σχεδιαστών, των εικονογράφων, των ντιζάινερς και των δημιουργών σε διάφορους κλάδους. Αυτές οι πλατφόρμες έχουν βαθιές επιπτώσεις σε τομείς όπως ο γραφιστικός σχεδιασμός, η διαφήμιση και η οπτική αφήγηση, επιτρέποντας στους χρήστες να δημιουργούν οπτικά συναρπαστικό περιεχόμενο με ευκολία και αποτελεσματικότητα. Καθώς η τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης συνεχίζει να εξελίσσεται, μπορούμε να περιμένουμε περαιτέρω καινοτομίες και εξελίξεις στη δημιουργία εικόνων, οδηγώντας σε νέες δυνατότητες δημιουργικότητας και έκφρασης.

 

επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton

Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)

με στοιχεία από PCQuest