2' διάβασμα
 |
| Γιοχάνες Βερμέερ «κορίτσι με μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» |
Η φωτογραφική απομίμηση γνωστών ζωγραφικών έργων είναι μια πρακτική που χρονολογείται από την απαρχή του μέσου και επιχειρείται έκτοτε με αυξομειούμενη ένταση και συχνότητα. Ουσιαστικά αποτελεί την δισδιάστατη εκδοχή της πρωταρχικής μορφής του tableau vivant*, αυτού του παιχνιδιού συναναστροφής όπου οι συμμετέχοντες ντύνονταν ανάλογα, χρησιμοποιούσαν σκηνικά, κατάλληλα φόντα και πόζες, για την επανασκηνοθεσία της αρχικής εικόνας. (Μια πληροφορία σχετικά μ’αυτήν τη δραστηριότητα περιέχεται στο έργο «Εκλεκτικές συγγένειες» του Γκαίτε, όπου ο Κόμης δηλώνει: «Υπάρχουν εδώ πολλοί άνθρωποι με αρμονικές αναλογίες που είναι σίγουρα σε θέση να μιμούνται τις κινήσεις και τις στάσεις των έργων ζωγραφικής. Τέτοια tableau απαιτούν πολλές και επίπονες ρυθμίσεις, το ξέρω, αλλά παράγουν ένα απίστευτο αποτέλεσμα.» κεφ.ΧΧΙΙΙ σελ.235)
 |
| Ρέμπραντ «μάθημα ανατομίας» |
Έτσι και στη φωτογραφική εκδοχή αναδημιουργίας σκηνών, η πρόκληση με την οποία ερχόταν αντιμέτωπος ο φωτογράφος, ήταν η, κατά το δυνατόν, πλησιέστερη προς το πρωτότυπο αισθητική, σκηνογραφική και ενδυματολογική προσέγγιση. Ξεκινώντας από τους πρωτοπόρους αυτού του είδους φωτογραφίας τον Ντέιβιντ Οκτάβιους Χιλ και τον ρόμπερτ Άνταμσον οι οποίοι -μεταξύ άλλων- αναπαρέστησαν δραματικά τις εικόνες των στρατιωτών σε «δράση», η σκηνοθεσία αφηγηματικών tableaux έφτασε μέχρι τις μέρες μας με τη Σίντι Σέρμαν να δημιουργεί τη σειρά “Film Stills», τον Μπερνάρ Φοκόν με τις «Les Grandes Vacances» του και τον Εουχένιο Ρεκουένκο με την φωτογραφική ερμηνεία έργων του Πικάσο. (για τον Ρεκουένκο βλέπε και παλαιότερη δημοσίευση: φωτογραφικός κυβισμός).
 |
| Έντβαρτ Μουνκ «Η κραυγή» |
 |
| Βίνσεντ βαν Γκογκ «αυτοπροσωπογραφία με μπανταρισμένο αυτί» |
Ανάλογα λοιπόν με την προσέγγιση εξαρτάται και το μέγεθος του αντικτύπου στον θεατή, το οποίο είναι δυνατόν να κυμαίνεται στα δυο άκρα του φάσματος, από μεγάλος και εντυπωσιακός έως μικρός και κοινότοπος. Στην συγκεκριμένη περίπτωση των σκηνοθετημένων φωτογραφιών του Γιούρι Μπιλάκ – πολεμικού φωτογράφου Ουκρανικής καταγωγής- η τυχόν κοινοτοπία έχει αναιρεθεί από δυο γεγονότα∙ πρώτον ότι η σκηνοθεσία έγινε σε χώρους με το στίγμα της εντοπιότητας, και δεύτερον ότι τους ρόλους των πρωταγωνιστών των ζωγραφικών έργων, έχουν αναλάβει άτομα που εμπλέκονται σε πολεμικές επιχειρήσεις και οι οποίοι βρήκαν τον χρόνο αλλά πάνω απ’ όλα την ψυχική ευεξία να υποδυθούν ένα αποστασιοποιημένο άλλο, ένα μετατιθέμενο και μεταλασσόμενο στο χρόνο αντίγραφο. Φωτογραφικά tableaux, που παραπέμπουν σε εικόνες που πολλοί από εμάς έχουν σταθεί μπροστά τους γοητευμένοι από το φώς, την κίνηση και την εκπεμπόμενη ενέργεια, στοιχεία τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα είτε βλέπουμε τις πρωτότυπες είτε αναπαραγωγές τους, και τα οποία ακολουθούν το ύφος των Βαν Γκογκ, Ντελακρουά, ντα Βίντσι and Ρέμπραντ.
 |
| Ντα Βίντσι «Ο Μυστικός Δείπνος» |
 |
| Ρέμπραντ «Φιλόσοφος σε διαλογισµό» |
 |
| Ίλια Ρέπιν «Κοζάκοι Ζαπαρόζτσι απαντούν σε επιστολή του Τούρκου Σουλτάνου» |
*στο κείμενο αναφέρεται το tableau vivant αμετάφραστο γιατί θεωρώ ότι οποιαδήποτε προσπάθεια απόδοσης του όρου στα ελληνικά (όπως π.χ. ‘ζωντανός πίνακας’ ή ‘ζώσα σκηνική εικόνα’ κλπ.) αποβαίνει άκαρπη. Αρκετών ξένων λέξεων η μετάφραση δεν σηματοδοτεί την ίδια έννοια με την πρωτότυπη∙ όπως ας πούμε η γαλλική λέξη Grand, σε οποιοδήποτε βαθμό του επιθέτου ‘μεγάλος’ και αν μεταφραστεί, δεν καταφέρνει ν’αποδώσει επακριβώς το νόημα. Πώς μεταφράζεται η λέξη Grand cru;
όλες οι φωτογραφίες – all photos © Youry Bilak
επιμέλεια-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ΄οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
