5.30' διάβασμα
 |
| Μία από τις λίγες διαθέσιμες φωτογραφίες του Τόμας Πίντσον Ο Πίντσον, που σήμερα είναι 88 ετών, εξέδωσε το ένατο μυθιστόρημά του. |
Οι τέσσερις πρώτες προτάσεις του βιβλίου
Όταν εμφανίζονται προβλήματα στην πόλη, συνήθως επιλέγουν τη North Shore Line. Με τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν στη Λίμνη του Σικάγου,, τις αλλαγές στον άνεμο, την κατάργηση της ποτοαπαγόρευσης προ των πυλών, τον Μπιγκ Αλ στην ομοσπονδιακή φυλακή στην Ατλάντα, τις νευρικές και απρόβλεπτες αντιδράσεις της Μαφίας, όποιος χρειάζεται μια δικαιολογία για να φύγει βιαστικά από την πόλη έρχεται άνετα εδώ στο Μιλγουόκι, όπου σπάνια συμβαίνει κάτι πιο σοβαρό από το να κλέψει κάποιος το ψάρι κάποιου άλλου.
Ο Χικς ΜακΤάγκαρτ περιφερόταν όλη μέρα στην Third Ward παρακολουθώντας δύο τουρίστες με καπέλα μπορσαλίνο και μαύρα καμηλό παλτό από τα κεντρικά γραφεία στην 22η και Ουάμπας, μέχρι τη Λίμνη. Η Μαφία του Σικάγο αναλαμβάνει ό,τι χρειάζεται να διευθετηθεί στο Μιλγουόκι από τότε που ο Βίτο Γκουαρνταλαμπένε άφησε την τελευταία του πνοή πριν από δέκα χρόνια, αν και ο διάδοχος του Βίτο, ο Πιτ Γκουαρνταλαμπένε, εξακολουθεί να θεωρείται ο αρχηγός στην περιοχή, βγαίνει φωτογραφία στις κοσμικές σελίδες χαμογελώντας σε γάμους και άλλα παρόμοια γεγονότα.
Περιπλανώμενος στο σοκάκι πίσω από το Ωραίο Παλέρμο του Πασκουάλε, ο Χικς ακούει διάφορους ήχους που μαρτυρούν συναναστροφή, μυρίζει σάλτσα σπαγγέτι και τηγάνισμα σκόρδου και σικελιάνικη πίτσα που ψήνεται πάνω σε φωτιά από κλαδιά ελιάς, και αυτό τον κάνει να πεινάει, γιατί αν και τόσο κοντά στην ημέρα πληρωμής, το μεσημεριανό του μενού είναι ένα θερμός καφέ και ένα κρουασάν βουτύρου καταχωνιασμένο κάπου στην τσέπη του.
Η έκρηξη, όταν ακούστηκε, φάνηκε να προέρχεται από κάπου πέρα από το ποτάμι και πιο κοντά στη λίμνη. Πιρούνια και ποτήρια σταματούν ανάμεσα στο τραπέζι και το στόμα, σαν να τηρούν όλοι ενός λεπτού σιγή, και κανείς δεν φαίνεται να εκπλήσσεται. (μτφρ. Κ.Λ.)
ⓘ η μετάφραση είναι πρωτότυπη
και υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα
Στο νέο μυθιστόρημά του, 'Shadow Ticket', ο Τόμας Πίντσον συνεχίζει την πολυετή καταγραφή της αμερικανικής ιστορίας, συμπληρώνοντας ένα κρίσιμο κενό: τη δεκαετία του 1920 και τις αρχές του 1930. Αν τα προηγούμενα έργα του μας οδήγησαν από την εποχή των μεγιστάνων 'Ενάντια στη μέρα' στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο 'Oυράνιο Tόξο της Bαρύτητας' και από τα ψυχεδελικά 60s 'Η συλλογή των 49 στο σφυρί', 'Έμφυτο ελάττωμα' μέχρι την 'Υπεραιχμή' του 2013, το 'Shadow Ticket' μας επιστρέφει στη στιγμή που οι ρίζες του κακού άρχισαν να γίνονται ορατές πάνω από το έδαφος.
Ο πρωταγωνιστής Χικς ΜακΤάγκαρτ είναι ιδιωτικός ερευνητής, αλλά διαφέρει ουσιαστικά από τους προκατόχους του στο σύμπαν του Πίντσον. Σε αντίθεση με την Εβραία μητέρα Μαξίν Τέρνοου στο 'Υπεραιχμή' ή τον χίπη με χρυσή καρδιά Ντοκ Σπορτέλο του 'Έμφυτο ελάττωμα', ο Χικς κουβαλάει ένα πολύ πιο προβληματικό παρελθόν. Ξεκίνησε την καριέρα του ως μπράβος της διοίκησης εναντίον απεργών εργατών στο Ουισκόνσιν της δεκαετίας του 1920. Ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια αυτής της βίαιης δουλειάς τον ωθεί να αναθεωρήσει τις επιλογές του, αν και δεν είναι ποτέ σίγουρος τι ακριβώς συνέβη εκείνη τη μέρα.
Αυτή η αμφιβολία αποτελεί το κλειδί για την κατανόηση του χαρακτήρα του. Ο Χικς, όπως παρατηρούν οι άλλοι χαρακτήρες, φαίνεται να είναι ο μόνος που αγνοεί γεγονότα που όλοι οι άλλοι γνωρίζουν. Είναι κάπως αργόστροφος, πολύ λιγότερο παρανοϊκός από τον Τάιρον Σλόθροπ στο 'Oυράνιο Tόξο της Bαρύτητας', παρόλο που έχει λόγους να είναι.
Πολλοί χαρακτήρες επισημαίνουν ότι αν ο Χικς καταφέρει να επιστρέψει σπίτι, δεν θα βρει την ίδια Αμερική που άφησε, σε "μια χώρα που δεν έχει γίνει ακόμα φασιστική". Σκεπτόμενος αυτό το 1933, και δεδομένης της προβλεπόμενης διάρκειας ζωής του, υπονοείται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κατευθύνονταν προς τον φασισμό πολύ πριν από τη σημερινή κατάσταση.
Το μυθιστόρημα μας δείχνει την άνοδο του φασισμού και του ναζισμού, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική· Εβραίους να αρχίζουν να "εξαφανίζονται", έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο συνδεδεμένος με ανησυχητικές συνέπειες για τον άνθρωπο καθώς εφαρμόζει ευρύτερες μορφές επιτήρησης, και επιτρέπει τις νεφελώδεις δραστηριότητες διεθνών καρτέλ. Ακόμη και στη μουσική - πάντα παρούσα στο έργο του Πίντσον - βλέπουμε μια μάχη μεταξύ των Αμερικανών που ενσωματώνουν περισσότερους παγκόσμιους ρυθμούς και τζαζ φωνές εναντίον της αυξανόμενης παλίρροιας των συντηρητικών τριάδων.
Τακτικοί επισκέπτες του κόσμου του Πίντσον θα αναγνωρίσουν την "αρχαία ινδιάνικη πεποίθηση" ότι αν σώσεις τη ζωή κάποιου, είσαι υπεύθυνος γι' αυτόν για πάντα. Ο συγγραφέας την έχει αναφέρει τουλάχιστον στα τελευταία τρία βιβλία του. Εδώ όμως η ιδέα αποκτά μεγαλύτερο βάρος, συζητιέται σε πολλές περιπτώσεις και όχι απλώς εν παρόδω.
Ο Χικς έχει μια αμφίβολη σύνδεση με την κληρονόμο τυριών Δάφνη Ερμόντ, την οποία είχε βοηθήσει σε μια δύσκολη κατάσταση χρόνια πριν. Προσπαθώντας να αποφύγει τη Μοίρα, ο Χικς επιμένει ότι μια διάσωση ρουτίνας δεν είναι το ίδιο με τη σωτηρία ζωής. Είναι μια επιμονή που θέτει υπό αμφισβήτηση τις ευθύνες του. Γνωρίζοντας την προϊστορία του ως μπράβου, τα αφεντικά υπολογίζουν ότι κάποια μέρα θα επανέλθει στο να διεκπεραιώσει τις βίαιες δουλειές τους παρά τις παρούσες προσπάθειές του για εξιλέωση.
Δεχόμενος το αρχικό εισιτήριο για να φέρει τη Δάφνη με ασφάλεια πίσω στην Αμερική αλλά όχι την μετέπειτα ευθύνη για εκείνη, γίνεται θέμα ποια δύναμη είναι διατεθειμένος να αναγνωρίσει: την καρμική ή απλώς αυτή των επιχειρήσεων. Είναι οι γνώριμες πιντσονικές ερωτήσεις: πόσο έλεγχο έχουμε πραγματικά στις ζωές μας; Πόσες από αυτές τις αμέτρητες εξωτερικές δυνάμεις γνωρίζουμε πραγματικά; Και τι ακριβώς απαιτούν;
Υπάρχουν πολλές αναφορές στο εμβληματικό 'Oυράνιο Tόξο της Bαρύτητας' που συνδέουν τα δύο βιβλία. Οι λέξεις "ντρίμλαντ" και "αδενοειδής" εμφανίζονται σε διαδοχικές προτάσεις, θυμίζοντας τη φαντασίωση του γιγάντιου αδενοειδούς που επιτίθεται στο Λονδίνο. Ο Χικς κατάγεται από το Ουισκόνσιν, και, ναι, η πόλη Κενόσα - όπως στη διάσημη σκηνή "Κενόσα Κιντ" από το 'Oυράνιο Tόξο της Bαρύτητας' - αναφέρεται προς το τέλος, τόσο αργά που μετά από τόσα άλλα τοπωνύμια που έχουν αναφερθεί, φαντάζει σαν αποζημίωση.
Ένα αυτόκλητο υποβρύχιο ή μια "αυθόρμητη διάσωση γουρουνιού" αποκτούν σημασία υπό το πρίσμα της σύγκρισης. Στην τελευταία περίπτωση, όταν ο Σάντορ Ζούπκα φτιάχνει "ένα προσαρμοσμένο για γουρούνι κράνος και γυαλιά" για να σώσει την Ερζέμπετ (Ελισάβετ) από το να γίνει χριστουγεννιάτικο δείπνο, δεν μπορούμε παρά να θυμηθούμε τον Σλόθροπ να φορά τη δική του στολή γουρουνιού για να αποφύγει τη σύλληψη στη Ζώνη στο 'Oυράνιο Tόξο της Bαρύτητας'. Αλλά η κατάσταση είναι αντίστροφη - και με τρόπο που υπογραμμίζει τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ αυτών των δύο κύριων χαρακτήρων. Ο Σλόθροπ έτρεχε μακριά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά ο Χικς πηγαίνει κατευθείαν προς αυτόν.
Υπάρχει και ένας άλλος προφανής παραλληλισμός με τον χυδαία ονομαζόμενο Λου Μπάσναϊτ του 'Ενάντια στη μέρα'. Είναι συναρπαστικό όταν, στο τέλος του πέμπτου κεφαλαίου, ο ίδιος ο Μπάσναϊτ εμφανίζεται. Ο Λου επίσης είχε "περιπλανηθεί" στην ντετεκτιβική δουλειά "μέσω μιας αμαρτίας που υποτίθεται κάποτε είχε διαπράξει", δούλεψε στην πλευρά της διοίκησης, και επίσης στάλθηκε στην Ευρώπη. Θα μπορούσε άραγε ο Σκιτ Γουίλερ να είναι πρόγονος του Ζόιντ Γουίλερ, συνδέοντας το βιβλίο με το 'Βάινλαντ', το οποίο με τη σειρά του συνδέεται μέσω της οικογένειας Τραβέρς με το 'Ενάντια στη μέρα';
Παρά όλες τις πολιτικές αναταραχές, τα σκοτεινά ιστορικά γεγονότα και την τρελή περιπέτεια, είναι η απεικόνιση των ανθρώπινων σχέσεων από τον Πίντσον που πραγματικά λάμπει στο 'Shadow Ticket'. Οι πολύπλευρες μικρές αποχρώσεις διαλόγου και δράσης που θα φέρουν τους εραστές μαζί, ή όχι. Οι περιπλοκές του τι κρατά τους δεσμούς της οικογένειας και της φιλίας άθικτους παρά τα διαφορετικά, συχνά αντίθετα, χαρακτηριστικά. Το ρομάντζο του Χικς με την τραγουδίστρια Έιπριλ Ραντάτσο και η φιλία του με τον νεαρό Σκιτ Γουίλερ είναι από τα καλύτερα του Πίντσον.
Όπως οι όμορφες τελευταίες γραμμές του 'Έμφυτο ελάττωμα', οι τελικές σελίδες του 'Shadow Ticket' φαίνεται να λένε ότι ακόμη και μετά από όλα τα μεγάλα γεγονότα που συμβαίνουν στην παγκόσμια σκηνή, όλα επιστρέφουν στις απλές ανθρώπινες σχέσεις και τις καθημερινές ελπίδες και τα όνειρα των νέων. Υπάρχει μια συγκεκριμένη ταπεινότητα εκεί, που μας θυμίζει την ταινία 'Η Μαύρη Γάτα' (1934) από την οποία προέρχεται το επίγραμμα του βιβλίου, όπου ο Πίτερ 'Αλισον παρουσιάζεται ως "ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Αμερικής... ασήμαντων βιβλίων". (Κ.Λ.)
'Shadow Ticket'
Thomas Pynchon
Penguin Publishing Group
επιμέλεια-μετάφραση-κείμενο: Κάππα Λάμδα
© periopton
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας
η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση/αναπαραγωγή/ιδιοποίηση
του παρόντος άρθρου (ολόκληρου ή αποσπασμάτων)
